Günümüzde insanlar zamanlarının % 90’ını kapalı mekânlarda geçirmektedir. Avrupa Birliğinin, İtalya’nın Ispra kentinde kurmuş olduğu İç Hava Kalitesi Laboratuarı Indoortron’da yapılan ölçümler, insanların iç mekânlarda, dışarıda olduklarından 2 - 5 katı daha fazla hava kirliliğine maruz kaldıklarını göstermiştir.
Bu nedenle, hava kirliliği konusundaki çalışmalar artık yalnızca dış hava kirliliği ile sınırlı kalmamakta, iç hava kirliliği üzerinde de yoğunlaşmaktadır. Hava kirliliğine maruz kalan insanlarda bir takım rahatsızlık belirtileri ortaya çıkmaktadır. Bunlar esas olarak ikiye ayrılırlar.
1.3.1 Hasta Bina Sendromu (HBS)
HBS belirtilerine tam bir teşhis konamaz,
HBSnin nedeni tam olarak tanımlanamaz,
HBS, akut (kısa süreli) belirtiler olarak ortaya çıkar ve binayı terk edince genellikle etkisi kaybolur.
Rahatsızlık olarak ortaya çıkan belirtiler:
- Baş ağrısı
- Göz yanması
- Hırıltılı soluk alma
- Deride alerji
- Üst solunum yolları problemleri
- Bulantı
- Bitkinlik
- Görme bulanıklığı
- Diğerleri
Bu rahatsızlıkların nedenleri kolay tespit edilemez
Binadan çıkıldıktan bir süre sonra iyileşme görülür
1.3.2 Bina Bağlantılı Hastalıklar (BBH)
BBH, tanımlanabilir bir nedene bağlıdır,
BBH, klinik olarak teşhis edilebilir,
BBH kronik (uzun süreli) belirtiler olarak ortaya çıkar ve ağır hastalıklara neden olur,
BBH tedavisi uzun sürelidir.
Bina Bağlantılı Hastalıkların belirtilerinden bazıları şöyledir:
- Lejyoner hastalığı
- Alerjik pnömoni
- Alerjik rinit
- Ateş
- Astım
- Mikotoksin zehirlenmeleri
- Endotoksin zehirlenmeleri
Acil müdahale gerektirir
Klinik bulgularla karakterize edilir
Hasta Bina Sendromundan çok daha ciddidir: uzun bir tedavi süresi vardır
1.3.3 Hasta Bina Sendromuna Neden Olan Belli Başlı Faktörler
Yetersiz havalandırma
İçeriden kaynaklanan kimyasal kirleticiler
Dışarıdan kaynaklanan kimyasal kirleticiler
Biyolojik kirleticiler
Tanecikler, tozlar, cam yünü, asbest vb. lifli maddeler
Radon gazı
1.3.4 Hasta Bina Sendromuna Karşı Alınması Gereken Önlemler
Havalandırma tasarımının ASHRAE-Standart 62’ye uygun olarak yapılması (kişi başına taze hava)
Üfleme ve emiş menfezlerinin uygun seçilmesi ve yerleştirilmesi (atış hızı, yönü, baypas yapması)
Dış hava panjurlarının uygun yerleştirilmesi (kirletici kaynaklarından uzağa)
Dış hava panjurlarının, düşük hava hızına göre tasarlanması (maksimum 2,5 m/s)
Soğutma bataryaları ve nemlendiricilerin düşük hava hızına göre tasarlanması (maksimum 2,5 m/s)
Kanallarda lifli akustik yalıtım kullanılmaması
Mutfak, tuvalet, sigara odası, fotokopi odası, kimyasal madde deposu, vb. mahallerin doğrudan egzoz edilmesi
Tavan difüzörlerinde yeterli karışımı sağlayacak minimum debisinin sağlanması (m2 başına minimum 5 L/s)
Oturulan bölgede durağan hava kalmaması
En az % 60 verimde toz filtreleri kullanılması
Dış hava koşullarının uygun olduğu zamanlarda % 100 dış hava imkânının kullanılması (free cooling)
Ofislerde, geceleri % 100 dış havayla ısıtma ya da soğutma yapılmaksızın süpürme yapılması
Doğal havalandırma yöntemlerinin mümkün olduğunca çok kullanılması (pencere açmak, baca etkisini kullanmak)
Deplasmanlı tip havalandırma yöntemlerini kullanmak